Koninklijk vertrouwen!

Vorige maand heb ik het boekje 'De waarde van vertrouwen' gelezen van Peter Blok en Auke Klijnsma. Een reflectie op het begrip vertrouwen in 10 hoofdstukken door uiteenlopende auteurs waaronder bestuurders, ondernemers en wetenschappers. Afgelopen donderdag moest ik hier weer even aan denken bij het lezen van het het artikel over Imtech en het fraudeschandaal in het FD. Vier jaar geleden werd Imtech het predicaat 'Koninklijk' toegekend. Een begrip dat als belangrijkste verplichting met zich meebrengt dat de gerechtigde "alles na zal laten wat zijn reputatie zal schaden” volgens Wikipedia. Opnieuw schade aan ons vertrouwen in een predicaat, dat voor velen toch als een soort keurmerk functioneert.

Hans Strikwerda verwijst in zijn bijdrage aan dit boekje naar Bart Nooteboom die zegt dat waar het vertrouwen in instituties verzwakt, mensen terugschakelen naar het persoonsvertrouwen, met het risico van toenemend conservatisme en afnemend exploratief gedrag. Ik ben het daar volledig mee eens en zie nog meer risico's van het volledig terugvallen op persoonsvertrouwen met mogelijk nog ernstiger consequenties. Met name omdat we op persoonsniveau over het algemeen onvoldoende inzicht hebben in de mechamismen die leiden tot de verschillende aspecten van vertrouwen in een ander, waardoor we significante inschattingsfouten kunnen maken. Het, op het terrein van beoordelingen bekende, 'halo' effect treedt ook hier vaak op. We vertrouwen iemand om bepaalde redenen een taak of informatie toe (redenen die vaak sterk beïnvloed zijn door onze eigen voorkeuren en ervaringen) en zijn snel geneigd dit vertrouwen uit te breiden naar andere gebieden die hier in feite niets mee te maken hebben. Dat gaat niet altijd goed.

Er speelt ook nog iets anders bij persoonsvertrouwen. Wim Kooyman geeft in zijn bijdrage aan hetzelfde boekje aan dat "... je er op moet vertrouwen dat een vliegtuig in orde is als je gaat vliegen. Maar dat is nooit vanzelfsprekend dus je moet dat controleren”. Wij vinden het inschakelen van controlemechanismen normaal bij bedrijfsprocessen, hardware en software. Echter, in relatie tot persoonsvertrouwen is dat 'not done'. En juist dit maakt persoonsvertrouwen zo kwetsbaar. Het is dan ook van groot belang dat we meer gaan begrijpen over interpersoonlijk vertrouwen. Welke situaties, ervaringen en persoonlijke voorkeuren dragen bij aan ons vertrouwen in een ander? Hoe kwetsbaar is dit? En kunnen we dit misschien rationeler benaderen om het risico op problemen te verkleinen? Niet om risk averse te worden en ook niet om de waarde van intuïtie te ontkennen, maar om ruimte te creëren voor exploratie buiten de ons vertrouwde kringen.

Date: 2:14 pm on July 22nd, 2015

Share this page: